In my younger and more vulnerable years my father
gave me some advice that I’ve been turning over in my mind ever since.
‘Whenever you feel like criticizing anyone’, he told me, ‘just remember that
all the people in this world haven’t had the advantages that you’ve had’.
Toen ik merkte
dat de openingszin van de film dezelfde was al die van het boek leunde is
lichtjes naar links en fluisterde in mijn buurvrouw haar oor “het zit goed, het
boek begint ook zo”. Nochtans, ergens hield ik in mijn achterhoofd dat F. Scott Fitzgerald’s boek wel vaker als onverfilmbaar
werd bestempeld. In ieder geval, dat moet wel compenseren met Baz Luhrman’s aanleg
voor visuele klassiekers waar ik al zo vaak van onder de indruk ben geweest. Want als iemand het aandurft om jazz te vervangen door rap en een literaire antiheld in stijl naar 3D te gieten - iets wat overigens enkel voor avatar mannetjes is weggelegd- dan is het zonder twijfel Baz Luhrman.
De film vertelt het meeslepende
verhaal vanuit het perspectief van Nick Carraway, een jonge schrijver die naar
New York verhuist in 1922 op zoek naar zijn eigen ‘American dream’. Zijn rijke
buurman Jay Gatsby organiseert ieder weekend decadente feestjes waarbij de
helft van New York onuitgenodigd op afkomt. Maar wanneer Nick Carraway een
hoogstpersoonlijke uitnodiging krijgt blijkt er meer achter te zitten. Als Nick erachter komt dat Jay Gatsby hem gebruikt om dichter te komen bij zijn nichtje
Daisy, wordt hij de getuigde van een onmogelijke liefde terwijl hij een glimp
probeert op te vangen van de decadentie en de ononderbroken illusies probeert te vatten van de nouveaux riches.
Afwisselend met de beelden van de stijlvolle feestjes waar de champagne rijkelijk stroomt, krijgen we Nick Carraway te zien die enkele jaren later zijn opinie geeft over de gebeurtenissen. De roaring twenties zijn niet langer, jazz
is niet meer wat het geweest is en Wall Street is gecrasht. Maar wat er met old sport Gatsby gebeurt zullen wij pas
te weten komen wanneer Carraway alles netjes op papier heeft gezet.
Namen als DiCaprio, Maguire en Mulligan doen de verwachtigen pijlsnel de hoogte in schieten. Toby Maguire’s rol als Nick
Carraway is echter wel verkeerd geadresseerd. Zijn kinderachtige obsessie voor Gatsby komt
niet tot zijn recht en hoewel Carraway alle aandacht naar zich toe trekt in het
boek, krijgen we toch de indruk dat dit meer door Jay Gatsby en Tom Buchanan wordt gedaan in de film. Carry Mulligan’s
acteerprestaties hebben mij overigens nog nooit teleurgesteld, maar Daisy’s
droevige, zwakke, en karakterloze personage is ook weinig succesvol. Gatsby’s
personage als man-of-the-world komt
dan wel weer geloofwaardig over, hoewel we zijn echte persoonlijkheid pas veel
te laat in de film leren kennen.
Noemenswaardig is ook de keuze van
muziek waarbij we namen zien passeren als Lana Del Rey, Florence + The machine
en zelfs Gotye (die uiteindelijk enkel voor de aftiteling werd gebruikt). Ettelijke
artikelen werden gepubliceerd waarin ze zich afvroegen waarom Kayne West de ‘ideale’ soundtrack is bij deze film. Als het antwoord op de vraag is
‘omdat onze maatschappij een spiegelbeeld is van de roaring twenties’ dan vind ik de match nogal flauwtjes. Alsof dat
nog niet erg genoeg is gieten ze Lana Del Rey’s ‘Young and beautiful’ in een
foxtrot versie, waardoor het al zijn charme acuut verliest. Het enige nummer
dat perfect tot zijn recht komt is ‘Together’ van The xx dat door merg en been
gaat en de complexe relatie tussen Daisy en Gatsby foutloos portretteert.
Bewonderenswaardig toch hoe Fitzgerald's verhaal ons zovele jaren later nog achtervolgt. En als het niet is op literair vlak met de vele fancy uitgaven van het boek, dan wel op vlak van mode. Ik moet toegeven dat Luhrman de wereld van de super-rich feilloos weet te schetsen, maar het
is waar als ze zeggen dat Fitzgerald meer voor Hollywood gedaan heeft dan zij
voor hem. Hoe dan ook, Fitzgerald neemt zijn wraak door de vloek die rust op iedere
filmadaptatie.
-So we beat on, boats against the current, borne back ceaselessly into the past.-
